Bouwen met (sociale) impact
Vroeger verslikte de bouw- en vastgoedbranche zich nog in zijn (oplos)koffie bij het woord groen, tegenwoordig zijn de gebruikte materialen en toegepaste technieken steeds duurzamer. Maar Louis Cleef, Public Affairs Manager bij Rockwool, vestigt de aandacht op een ondergeschoven kindje: de sociale functie van een gebouw.
De impact van een gebouw op zijn gebruikers kan enorm zijn. “Onderzoek toont aan dat 90% van de kosten die een eigenaar van een kantoorpand heeft naar de mensen gaat. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de salarissen. Slechts 10% gaat naar bijvoorbeeld het afbetalen van het pand en de energierekening,” zegt Louis Cleef. Gevolg is dat de mensen die er in werken of wonen zich niet altijd in een prettige omgeving bevinden. Als de sociale duurzaamheid laag is, komt de prestatie van de gebruiker onder druk te staan.
Circulair denken gaat over een gebouw dat niet alleen duurzaam is als het gaat om energieprestatie en milieu-impact, maar met name ook bijdraagt aan het leveren van sociale prestaties. Deze nieuwe circulaire manier van denken gaat dan over het ontwerpen van een gebouw rondom de gebruiker: de gebruiker centraal stellen met alles wat impact heeft op de bewoners of gebruikers van een gebouw. Er werd in het verleden te weinig nagedacht over hoe de gebruiker het zal vinden, terwijl de impact van een circulair pand op de gebruiker natuurlijk ook heel belangrijk is. Inmiddels besteedt de overheid daar meer aandacht aan.” En als je daarmee de productiviteit van de medewerkers kunt verhogen dan spitsen ook de oren van commerciële partijen zich.
Een goed hulpmiddel om deze impact in beeld te brengen is AQSI, wat staat voor Assessing and Qualifying on Social Impact of Buildings. Dit model bestaat uit zes verschillende thema’s, die gezamenlijk de sociale duurzaamheid van een gebouw meten. Circulariteit speelt hier een hele belangrijke rol in. Cleef wil er vier in het bijzonder noemen:
1. Aanpasbaarheid
“Bij circulair bouwen sla je als het ware materialen op in het gebouw. Dat moet zo verantwoord mogelijk zijn, dus je wil ook dat het gebouw voor een langere periode gebruikt gaat worden. Daarom is de aanpasbaarheid belangrijk: gedurende die gebruiksperiode moet een pand aanpasbaar zijn voor een nieuw soort gebruik. Dat verlengt de levensloop, zo kan je ook langer en intensiever gebruik maken van de materialen. Stel je bouwt een kantoorpand voor vijftien jaar, dan moeten de materialen daarna nog wel bruikbaar zijn voor wanneer het getransformeerd wordt tot bijvoorbeeld een complex voor studentenwoningen. Het moet dus zo lang mogelijk herbruikbaar zijn.”
2. Gezondheid & comfort
“Als je circulaire materialen gaat toepassen, moet je wel in overweging nemen wat de bijdrage is aan de gezondheidsaspecten. Neem het akoestische comfort van een gebouw. De materialen moeten naast circulair verantwoord ook een bepaalde akoestische absorptie hebben. Anders is het niet prettig om in die ruimte te verblijven en is het dus niet optimaal bruikbaar. De leefomgeving moet dus zeker in acht genomen worden. Is er bijvoorbeeld voldoende rekening gehouden met isolatie, ventilatie en daglicht? Dat zijn factoren die effect hebben op de productiviteit van gebruikers als medewerkers of scholieren.”
3. Impact op omgeving
“Dat gaat over de impact van een gebouw op omgeving, en van de omgeving op het gebouw. Wat gebeurt er met de omgeving als het pand volledig verwoest wordt? Als we kijken naar een circulair gebouw, is het ook belangrijk dat er een juiste interactie is met de omgeving. Hoe zit het bijvoorbeeld met de schaduwval? Als de halve straat de hele dag in het donker zit vanwege de enorme schaduw dan wordt niemand daar vrolijk van. Wat betreft verschillende scenario’s van een pand moet het gebouw daarnaast voor een langere periode bewoond c.q. gebruikt kunnen worden. Er moet dus bijvoorbeeld niet teveel negatieve invloed uitgeoefend worden op de bodem, inclusief grondwater en waterstromen.”
4. Veiligheid
“Wat veiligheid betreft hebben we te maken met verschillende aspecten. Zijn de gebruikers in het gebouw veilig bij calamiteiten? Kan iedereen het gebouw snel ontvluchten? Elementen als wind, water en vuur kunnen natuurlijk enorm schadelijk zijn. Het is belangrijk om zulk soort veiligheidsaspecten mee te nemen in je overweging. Lichte materialen kunnen bijvoorbeeld eerder een bijdrage leveren aan branduitbreiding of het instorten van daken. Je wil natuurlijk wel dat daar over nagedacht wordt. Volgens verzekeraars zijn gebouwen die nipt voldoen aan de minimale eisen uit de bouwregelgeving total-loss bij een middel- of grote brand. Dat is totaal niet duurzaam, aangezien daarmee veel bouwmaterialen verloren gaan. Als er bij een gebouw geen aandacht is besteed aan het verlagen van het risico op een total-loss door brand, heb je als gebruiker een flink probleem.”
De Week van de Circulaire Economie
Tijdens de Week van de Circulaire Economie geeft Louis de interactieve workshop Circulair denken: stel de gebruiker centraal. Aan de hand van de sociale duurzaamheidstool AQSI verkent hij deze thema’s.
24 januari 2017 | 10:00 – 15:00 | Utrecht | Gratis
De Week van de Circulaire Economie wordt mede mogelijk gemaakt door Rockwool.
Round=Real
Rockwool laat zien dat circulair ondernemen loont. Het is dus een echt Round=Real-bedrijf. Ben jij ook een bedrijf dat circulair denkt? Doe dan ook mee aan deze beweging naar een circulaire economie. Round=Real biedt innovatieve circulaire ondernemers een podium, verbindt hen onderling en laat zo zien dat de circulaire economie kan!
